kaosgl1.org'ta yer alan habere göre, trans hakları alanında çatı kuruluşlardan biri olan Transgender Avrupa ve Merkez Asya (TGEU), Türkiye’de transların sağlık hizmetlerine erişimini ciddi biçimde kısıtlayan yeni düzenlemelere karşı acil eylem çağrısı yaptı. Kurum, Türkiye’de 21 yaş altı transların hormon ilaçlarına erişimini engelleyen yeni uygulamanın derhal geri çekilmesini talep etti.
Translara Özel Kısıtlama: Hormonlar Yasak, Ama Sadece Translara
Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) tarafından getirilen yeni düzenlemeyle, 21 yaş altındaki transların hormon tedavisine erişimi engellendi. Ancak aynı ilaçların, kanser, kısırlık, erken ergenlik ve endometriozis gibi pek çok farklı tıbbi durumda kullanılmaya devam edeceği belirtildi. TGEU, bu durumun açıkça transları hedef aldığını vurguladı.
LGBTİ+ Karşıtı Yasa Taslağı Henüz Onaylanmadı, Kısıtlamalar Uygulanıyor
TGEU açıklamasında, Şubat 2025’te sızdırılan LGBTİ+ karşıtı yasa taslağının henüz resmi olarak onaylanmadığını ancak buna rağmen kısıtlayıcı uygulamaların yürürlüğe girdiğini hatırlattı.
Taslakta Ne Var? Hukuki Belirsizlikler ve Ağır Yaptırımlar
Şubat 2025’te kamuoyuna sızan yasa taslağı, Türkiye’de Medeni Kanun ve Ceza Kanunu’nda yapılması planlanan şu değişiklikleri içeriyor:
- Yasal cinsiyet tanıma için yaş sınırının 21’e çıkarılması
- Zorunlu kısırlaştırma şartının geri getirilmesi
- Translara sağlık hizmeti verebilecek hastane sayısının azaltılması
- Önceden izin alınmadan yapılan tıbbi müdahalelere 3 yıla kadar hapis cezası
- “Tıbbi müdahale” teriminin içeriğine dair ciddi hukuki belirsizlik
Bu düzenlemelerin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) ve Türkiye Anayasa Mahkemesi kararlarıyla açıkça çeliştiği vurgulandı. AİHM, 2015’te Y.Y./Türkiye davasında, zorunlu kısırlaştırma şartının Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin ihlali olduğuna hükmetmişti. 2017’de ise Anayasa Mahkemesi, üreme yetisinin kaybını yasal ön koşul yapan hükmü iptal etmişti.
Translar için Hayati Risk: Bekleme Süreleri, Ceza Korkusu ve Hizmete Erişim Engeli
TGEU’ya göre bu öneriler hayata geçerse, translar hem kimlik belgelerine ulaşmakta hem de temel sağlık hizmetlerine erişmekte daha büyük engellerle karşılaşacak. Sağlık hizmeti sunan kurumlar, cezai yaptırımlardan çekinerek translara hizmet vermekten kaçınabilecek. Aynı zamanda, ön izin mekanizması ciddi gecikmelere ve keyfi uygulamalara yol açabilir.
Türkiye’nin AB Yolculuğuna Engel
Bu gelişmeler, Türkiye’nin Avrupa Birliği üyelik hedefleriyle de çelişiyor. Avrupa Birliği’nin 2024 Türkiye İlerleme Raporu’nda da, Türkiye’nin hâlâ kısırlaştırmayı yasal cinsiyet tanımanın şartı olarak sürdürdüğü eleştirilmişti.
TGEU'dan Uluslararası Kurumlara Çağrı
Transgender Avrupa, Türkiye Adalet Bakanlığı’nın bu düzenlemeleri derhal geri çekmesini talep etti. Ayrıca, Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri ile Avrupa Birliği Komisyonu’nu da Türkiye hükümetiyle görüşmeler başlatmaya ve yasa taslağının geri çekilmesi yönünde baskı yapmaya davet etti.
